مطالعات روانشناسی

تازه ترین مقالات در حوزه روانشناسی کودکان

مطالعات روانشناسی

تازه ترین مقالات در حوزه روانشناسی کودکان

۴ مطلب در دی ۱۳۹۹ ثبت شده است

  • ۰
  • ۰

 

بررسی ها نشان داده مهر و محبت و بوسه های مادرانه هورمون های استرس کودک را کاهش می دهد و مادرهای مهربانی که فرزندشان را زیاد می بوسند با این کار فواید بهداشتی بسیار زیادی برای فرزند دلبندشان فراهم می کنند. نتایج یک مطالعه جدید نشان داده است که تجربه های اولیه دوران کودکی می تواند از طریق تاثیر بر احتمال التهاب مزمن در بدن و واکنش سیستم ایمنی که خط مقدم دفاع بدن در برابر بیماری هاست، اثر ماندگاری بر سلامت بدن داشته باشد. این مطالعه نشان می دهد در آغوش گرفتن، بوسیدن و ابراز محبت توسط مادران می تواند به کاهش استرس کودک و فرونشاندن هورمون هایی که در ایجاد التهاب در بدن نقش دارند، کمک کند.

 

مهر مادر، سلامت کودک

اینکه التهاب عامل تعیین کننده بیماری است موضوعی ثابت شده است اما محققان گروه بیولوژی مولکولی دانشگاه کالیفرنیا برای یافتن عامل تعیین کننده التهاب، نمونه خون ۵۳ فرد بزرگسال که در طبقات پایین اجتماعی و اقتصادی بزرگ شده بودند را مورد بررسی قرار دادند. نیمی از این افراد در دوران کودکی و هنگام رشد، روابط خانوادگی نزدیک و صمیمی با مادرانشان داشته اند و نیم دیگر در دوران کودکی روابط سرد و دوری با مادرانشان داشته اند. بررسی نتایج نشان داد، نشانگرهای ژنتیکی التهاب (که در طول زمان می تواند عوارضی برای بدن داشته باشد) در نمونه خون افرادی که در دوران کودکی رابطه گرمی با مادرشان داشته اند کمتر است. این نشانگرهای ژنتیک، مولکول هایی هستند که ژنی را که به طور فعال تغییر شکل می دهد و به پروتئین هایی که در ایجاد التهاب نقش دارند تبدیل می شوند شناسایی می کنند.

 

مطالعه های قبلی، ارتباط سطح پایین اجتماعی و اقتصادی را با افزایش احتمال التهاب و بیماری های مزمن نشان داده بود اما یافته های جدید بر اهمیت رابطه صمیمی و نزدیک مادر و کودک به ویژه در محیط های پراسترس تاکید می کند. این یافته ها که در مجله روان شناسی مولکولی منتشر شد با مطالعه های قبلی که نشان داده بود رابطه نزدیک خانوادگی می تواند کودکان را در برابر برخی پیامدهای منفی رشد در خانواده های فقیر محافظت کند، همخوانی دارد و نشان می دهد فرزندپروری خوب توسط والدین حتی می تواند از آثار منفی رشد در شرایط نامناسب که ممکن است تا سال ها باقی بماند، پیشگیری کند و مسیرهای نوشته شده ژن ها را بی اثر کند.

 

التهاب و بیماری

پروتئین هایی که باعث التهاب می شوند هنگام عفونت برای پیام رسانی به سیستم ایمنی و رساندن پیام تقویت سیستم دفاعی به سلول های دیگر بدن ضروری هستند اما هنگامی که افراد از شرایط استرس بیرون می آیند، ممکن است بدنشان نتواند التهاب را متوقف کند. به گفته محققان، این موضوع در طولانی مدت برای بدن خوب نیست.

 

در واقع وجود این پروتئین ها تنها در محل و زمان مورد نیاز ضروری است و بقیه زمان ها باید خاموش باشند. التهاب مزمن با برخی بیماری ها مانند بیماری های قلبی و عروقی، دیابت، افسردگی و سرطان ارتباط دارد. محققان التهاب را به بذری که ایجاد بیماری می کند تشبیه می کنند. برای مثال بررسی ها نشان داده است سطح بالای التهاب احتمال برگشت سرطان پستان را در زنانی که درمانشان موفقیت آمیز بوده است تا ۲برابر افزایش می دهد بنابراین این موضوع که تجربه های اولیه زندگی می تواند بر ترشح هورمون هایی که احتمال التهاب مزمن را در بدن کم یا زیاد می کند تاثیر بگذارد، بسیار مهم است.

 

روابط خانوادگی نامناسب

مطالعه جدید دیگری که انجام آن ۱۸ماه طول کشید و نتایجش ۲۹ آوریل در مجله علم روان شناسی منتشر شد، نشان داد نشانگرهای التهاب در دختران نوجوانی که زندگی خانوادگی نامناسبی داشته اند و در شرایط توهین آمیز و همراه با خشونت رشد کرده اند در مقایسه با دخترانی که شرایط بهتری داشته اند بیشتر است. با این حال زندگی در شرایط نامناسب و توهین آمیز و داشتن رابطه سرد با مادر به معنی ایجاد بیماری در سال های آینده نیست اما محققان می گویند تجربه های اولیه خانوادگی عاملی است که در شکل گیری شیوه پاسخ بدن به استرس موثر است. پژوهشگران گروه روان شناسی دانشگاه کالیفرنیا نیز این موضوع را که علاوه بر سطح پایین اقتصادی و اجتماعی عوامل دیگری می تواند از ما محافظت کند، امیدوارکننده دانسته اند و اعلام کرده اند سایر روابط نزدیک نیز می تواند آثار حفاظتی مشابه مهر مادر و فرزندی داشته باشد. سطح پایین اجتماعی و اقتصادی می تواند با تاثیر بر کورتیزول (هورمون استرس) بر التهاب اثر بگذارد اما محققان در این بررسی دریافتند گرمای مادری از طریق مولکول های دیگری که در واکنش های التهابی نقش دارند عمل می کند. این تحقیقات می تواند در چگونگی درمان افراد در آینده نقش داشته باشد. محققان به دنبال تولید داروهایی هستند که بتوانند از راه های مختلف بر التهاب تاثیر بگذارند.

 

فواید بوسه برای مادر

 

بوسیدن کودک برای مادر هم فوایدی دارد. مطالعه ها نشان داده هنگام بوسیدن سطح اکسی توسین (ماده شیمیایی آرامبخش بدن) و آندورفین خون (ماده شیمیایی که در بدن حالت سرخوشی ایجاد می کند) افزایش پیدا می کند. همچنین بوسیدن باعث افزایش دوپامین که به احساس وابستگی و دلبستگی عاطفی کمک می کند، می شود. بررسی ها نشان داده است بوسیدن کودک سیستم ایمنی مادر را تقویت می کند. محققان می گویند هنگام بوسیدن۳۰ عضله صورت فعال می شود و بوسه عضلات صورت را قوی نگه می دارد و نکته آخر اینکه با هر بوسه ۲ تا ۶ کالری انرژی سوزانده می شود بنابراین بدون هیچ شک و تردیدی فرزندتان را در آغوش بگیرید و ببوسید؛ بدون هیچ قید و شرطی به او ابراز محبت کنید و هر دو از فواید کوتاه مدت و ماندگار آن بهره مند شوید

  • سارا پورحبیب
  • ۰
  • ۰

 

بعضی از کودکان از بازی با وسایلی که پیچیده است می‌ترسند، حتی اگر بازی با کامپیوتر باشد در این زمان والدین می‌توانند در نقش مربی ظاهر شوند

 

همه بچه‌ها عاشق بازی کردن هستند اما شاید برایتان عجیب باشد که بدانید بعضی از بچه‌ها از بازی کردن می‌ترسند! سراغ پارک‌ها و اسباب بازی‌هایشان نمی روند و معمولا تمایلی به تجربه‌های جدید و تحرک بدنی ندارند. پزشکان به والدین در خصوص ترس کودک از بازی با وسایل بازی در پارک‌ها و یا مکان‌های تفریحی هشدار می‌دهند و می‌گویند این ترس ممکن است علت روانی داشته باشد و به تدریج با بزرگ شدن کودک مشکلات بیشتری برای کودک ایجاد شود.

 

بعضی از کودکان از بازی با وسایلی که پیچیده است می‌ترسند، حتی اگر بازی با کامپیوتر باشد در این زمان والدین می‌توانند در نقش مربی ظاهر شده و لازم و راهنمایی‌های مفید را به کودک بکنند تا او ترس کمتری پیدا کند.

 

گفتنی است اما ترس کودک از بازی با وسایلی مانند سرسره را باید جدی گرفت، البته در اکثر اوقات این ترس به دلایل اکتسابی رخ می‌دهد و ترس والدین از بروز مشکل برای کودک و صدمه دیدن او باعث می‌شود تا ترس در چهره و رفتار آنها نمایان شود، کودک نیز در سنین کم بسیار تحت تأثیر والدین خود قرار دارد و این باعث می‌شود تا او نیز دچار ترس شود.

 

بررسی‌ها نشان می‌دهند در موارد دیگر به غیر از ترس‌های اکتسابی ترس کودک از بازی با وسایل بازی و یا حتی همسالان می‌تواند علل مشکلات روانشناسی داشته باشد و در این مواقع والدین به هیچ وجه نباید کودک را تنبیه و یا به اجبار وادار به بازی کنند بلکه می‌توانند از راهنمایی و مشورت با متخصص روانشناس کودک بهره ببرند تا در آینده کودک دچار مشکلات بیشتر نگردد.

  • سارا پورحبیب
  • ۰
  • ۰

 کودکان و نوجوانان آسیب پذیرترین قشر کاربران اینترنت هستند. اغلب آنها بی تجربه، کنجکاو، احساساتی و از همه مهمتر "تنها" هستند و درست به همین دلیل هدف خوبی برای مجرمان و تبهکاران اینترنتی محسوب می شوند.

نمی‌توان تصور کرد که فرزندان ما بزرگ شوند، رشد کنند، به دانشگاه بروند، وارد حوزه‌های مختلف شوند اما با کامپیوتر سروکار نداشته باشند و شبکه جهانی (اینترنت) را نشناسند. دنیای امروز دنیای  تکنولوژی‌های جدید است که چنان با سرعت وارد زندگی بشر شده و راه نفوذ خود را ادامه می‌دهند که نمی‌توان از کنار آنها با بی تفاوتی گذشت؛ بلکه باید با آنها به روش صحیح برخورد کرد تا بیشترین سود و استفاده حاصل آید. همچنان که اثرات مثبت تکنولوژی‌های نوین در کیفیت زندگی ما قابل انکار نیست؛ در صورت عدم مدیریت صحیح نیز ممکن است تأثیرات مضر آن بر زندگی کودکان و نوجوانان ما غیرقابل جبران باشد.

یکی از مهمترین عوامل برای تعیین اثر مثبت یا منفی رایانه مدت زمانی است که کودک یا نوجوان از آن استفاده میکند و مسئله دیگر نوع فعالیت هایی است که با آنها درگیر است. وقتی بچه برای مدت طولانی از روز پای کامپیوتر می نشیند در سایر فعالیتهای تحصیلی، ارتباطی و اجتماعی دچار عقب ماندگی می‌شود.

استفاده زیاد و کنترل نشده از کامپیوتر موجب افزایش وزن، رکود عملکرد اجتماعی- ارتباطی، گوشه گیری، انزوا و غمگینی می شود همچنین بازی‌های خشن کامپیوتری کودکان و نوجوانان را مستعد مشکلات رفتاری و پرخاشگری می‌کند ولی اگر از برنامه های صحیح آموزشی استفاده شود خلاقیت افزایش می‌یابد و فرصتی برای اکتشاف و جستجوگری در اختیار او قرار می‌گیرد.

 


ایجاد بلوغ زودرس در نوجوانان و اثرات منفی بر رشد طبیعی جسم و روان، گوشه گیری و انزوا و بروز افسردگی در نوجوانان و جوانان، بروز رفتارهای عصبی و غیرمتعادل، تپش قلب و بی اشتهایی و یا کم اشتهایی و رنجور شدن جسم و بی میلی به امر تحصیل و فعالیتهای ورزشی از ​آسیب‌های جسمی و روحی و روانی کار با کامپیوتر و اینترنت برشمرده می‌شود.

همچنین عدم تمایل و یا کم رغبتی به انجام واجبات و حضور در مجامع علمی و مذهبی، مشغول شدن و استفاده زیاد از تلفن همراه برای بازی و یا دیدن کلیپ و موسیقی(اعتیاد به تلفن همراه)، بی‌خوابی و کاهش مطالعات درسی و غیردرسی و بروز افت تحصیلی، انتخاب لباس و آرایش ظاهری به سبک های نامأنوس و ناهنجار و گرایش به سیگار، موادمخدر و کاهش انگیزه برای کار و تلاش از دیگر آسیب‌های کار با اینترنت و رایانه است.

بر اساس اطلاعات سایت پلیس فتا، سروان وحید صاحبکاران توصیه‌هایی را درمورد استفاده فرزندانشان از اینترنت داشته است:

- زمان استفاده از اینترنت را محدود کنید.

- به نوجوان بیاموزید هر چیزی که در اینترنت می بیند یا می خواند حتماً و لزوما درست و واقعی نیست.

- روی سایت هایی که مراجعه می کند حتماً نظارت داشته باشید.

- با اطلاعات و تکنولوژی های جدید آشنا شوید. دور ماندن والدین از پیشرفت های جدید باعث ایجاد شکاف نسلی بین آنها با فرزندانشان می شود.

- زمان هایی را اختصاص دهید تا همراه فرزندتان از سایت های مختلف دیدن کنید، راجع به محتوای آنها صحبت کنید و بازی و فعالیت هایی داشته باشید. در این صورت امکان نظارت شما بر فرزندتان فراهم می شود.

- به فرزند خود بیاموزید که ارتباط برقرار کردن در اتاق گفتگو درست مانند صحبت کردن با یک غریبه است و باید همان احتیاط هایی که در این زمینه به کار می رود باز هم رعایت شود.

- به او بگویید که هیچگاه نباید اطلاعات شخصی و خانوادگی را در اینترنت در اختیار دیگران قرار دهد.

- هرگز با کسی که در اتاق گفتگو آشنا شده ملاقات واقعی ترتیب ندهد.

- به بچه ها آموزش دهید که همان قوانینی که در ارتباطات واقعی رعایت می‌کنیم مانند فحش ندادن، استفاده نکردن از کلمات رکیک و طنزها و مطالب مبتذل و... باید در اینترنت نیز به کار گرفته شود.

 

  • سارا پورحبیب
  • ۰
  • ۰

نفرت از فرزند، از جمله مسائلی میباشد که بعضی از والدین با آن دست به گریبان هستند. در وضعیت معمولی و عادی، در دنیای فرزند و والدین، عشق و علاقه بی نظیری حکمفرما می باشد.

 

بر همین مبنا، در ارتباطات و تعاملات بین آن ها محبّت و عشق، حرف اول و آخر را می زند. در این بین و در بعضی مواقع و به علل گوناگونی حس تنفر از فرزند در وجود والدین بروز پیدا می کند. مضاف بر این، حس گناه هم در این وضعیت بر وجود پدر و مادر تسلط پیدا نموده و مشکلات ایجاد شده را بیش از پیش حادتر و جدّی تر می نماید.

 

 آثار و تبعات نامناسب تنفر از فرزند

هرچند امکان دارد تنفر از فرزند در برهه زمانی خاصی اتفاق افتد، ولی در بعضی مواقع این احساس نفرت داشتن بسیار عمیق و ریشه دار گشته و در طی زمان، در کوتاه مدت و بلند مدت با آثار و عارضه های نامطلوبی همراه می گردد.

 

یکی از اثرات کوتاه مدت این عارضه درونگرایی و کناره گیری کودک می باشد. در این وضعیت، کودک به علت عدم تامین محبّت و توجه لازم، در تعاملات خویش دچار مشکل شده و کم کم به طرف انزوا و گوشه گیر شدن سوق پیدا می کند.

 

پرخاشگری کودک با همسالان و اطرافیان، از دیگر اثرهای نفرت داشتن از فرزند شمرده می شود. بی اعتنایی والدین به فرزند باعث شکل گیری مشکلات رفتاری و پرخاشگر شدن وی می شود. در نتیجه این مسئله، کودک در موقع مواجه با دوستان و اشنایان خود، عکس العمل هایی مثل پرخاشگری و ناسازگاری را بروز می دهد.

 

احساس تنفر از فرزند

ایجاد اضطراب پی در پی و ترس هم از آثار نامناسب تنفر از فرزند به حساب می آید. بی تردید ، سلب کردن عشق و محبّت از کودک به وسیله والدین، زمینه لازم برای شکل گیری مشکلات روحی و روانی مانند اضطراب، ترس و نگرانی را در وجود وی فراهم می آورد.

 

از دیگر اثرهای کوتاه مدت بیزاری از فرزند می توان به مشکلات تحصیلی، مشکلات در غذا خوردن و بی اشتهایی و حس گناه، اشاره نمود. کمبود اعتماد به نفس و مشکلات ارتباطی، شکل گیری اختلالاتی مثل افسردگی و استرس هم از آثار و تبعات بلند مدت نفرت از فرزند محسوب می گردد.

 

برای از بین بردن این احساسات نخست باید ریشه و علت آنها را پیدا کنید

چنانچه خود را دوست نداشته باشید، توانایی دوست داشتن فرزندتان را هم نخواهید داشت. به عبارت دیگر، در حالیکه دوستش دارید، از دستش عصبانی، خسته یا دلسرد می شوید، سرش داد می کشید و وی را تنبیه می کنید. پس باید برای خویش ارزش قائل شده و صمیمانه خود را دوست بدارید. تنها کسی که خود را دوست دارد و از اشتباه کردن نمی ترسد، توانایی دوست داشتن فرزندش را خواهد داشت.

 

تعارض درونی والدین

خیلی وقت ها تعارض های درونی حل نشده والدین بدون این که شخص از آن آگاه باشد منجر به واکنش هایی مانند بیزاری از فرزند می شود. تعارض ها و مسایل حل نشده شخص میتواند منجر شود شخص حس منفی نسبت به خود پیدا کند و در خصوص شخصی که ارتباط نزدیک داشته و وابستگی به وی دارد ناخودآگاه حس تنفر پیدا کند.

 

 گاهی هر چه خودتان بیشتر اشتباه می کنید، بیشتر فرزندتان را برای اشتباهات بچگانه اش، تنبیه می کنید؛ چون او را مسبب خستگی ها، ناکامی ها، افسردگی و حتی عصبانیت خویش می دانید. بپذیرید که هر انسانی امکان دارد خسته یا افسرده شده و یا در کارهایش موفق نباشد. به خودتان فرصتی دوباره برای کوشش دوباره بدهید. فراموش نکنید که شما از هم اکنون الگوی فرزندتان هستید و چنانچه نتوانید خود را کنترل کنید، در آینده فرزند شما هم همین کارها را تکرار خواهد کرد.

 

قبول کردن بیش از حد مسئولیت

گاهی والدین به علل مختلف همه مسوولیت های کودک را به دوش می کشند. والدینی که در خصوص تغییر کودک خویش نگرانی بیش از حد دارند و یا بطور ناخودآگاه تمایل دارند والد کامل و بی نقصی باشند، بیشتر وقت ها خیلی از مسوولیت ها را از کودکان خود می گیرند.

 

با وجود این، حس تحمل بی اندازه و فشار روانی که شخص تحمل می کند، میتواند سبب شود این احساس منفی بسوی کودک بازگردانده شود و به نوعی حس بیزاری ایجاد شود. والدین با اگاهی از روش های ایجاد مسوولیت پذیری کودکان میتوانند از ایجاد چنین چرخه معیوبی جلوگیری کنند.

 

اگر فرزندتان را دوست ندارید، چون همسرتان را در وی می بینید، مشکلاتتان را با همسرتان حل کنید. رابطه مؤثر با او داشته باشید و تلاش کنید عشق و شادی و محبّت را به زندگی مشترکتان وارد کنید.

 

مشکلات محیطی و فقر

گاهی مشکلات زندگی یا مشکلات اقتصادی در افزایش احساس تنفر از فرزند اثر گذار است. در خانواده هایی که فقر زیادی وجود دارد ، هر اشتباه کودک میتواند پیامدهای بیشتری برای خانواده داشته باشد. همینطور مشکلات اقتصادی فشار روانی و استرس زیادی برای خانواده ایجاد می کند که میتواند ارتباطات منفی را بیشتر کند.

 

راهکارهای مقابله با تنفر از فرزند

- رفتارها و خصوصیت های سنی کودک را بشناسید و توقعات را از کودک تعدیل کنید.

- دلیل این احساس را شناسایی کنید و تلاش کنید با کمک گرفتن از مشاوره روانشناسی تعارض های خویش را حل کنید.

- روحیه خود را مثبت نگه دارید. برای خود برنامه های تفریحی و استراحت و فعالیت های مؤثر مانند ورزش داشته باشید.

- مشکلات ارتباطی خود با کودک را بشناسید و به کمک کسب اگاهی از نکات تربیتی فرزندان، مشورت گرفتن، کتاب خواندن و کمک حرفه ای مهارت های فرزندپروری را در خویش تقویت کنید تا خیلی از تعارض ها کاهش یابد.

- مهارت های کنترل هیجان خود و مدیریت خشم و کنترل استرس را یاد بگیرید و تمرین کنید.

 

خود را تائید کنید تا تسلیم احساس تنفر از فرزند نشوید:

به جای والدی که اکنون هستید، بر والدی تمرکز کنید که دوست دارید باشید. فکر کردن به گذشته مشکل شما را حل نمی کند، به جای آن گامی به طرف آینده بردارید. در اینجاست که تائید مثبت بکار می آید. گزینه ها شخصی و بی نهایت هستند، ولی جملات زیر میتوانند به شما کمک کنند:

 

من اعتماد به نفس دارم و می توانم نقش خود بعنوان والد را بهبود ببخشم

من به شکلی رفتار خواهم کرد که به فرزندم احترام بگذارم.

من والد بودن را دوست دارم و از نقش خود لذت می برم.

من از مهارت های ارتباطی خوبی برخوردارم و شنونده خوبی هستم.

من برای خودم زمان می گذارم.

سلامت فرزندم برای من در اولویت است.

خانه ما مکانی برای ارامش و صبوری است.

ما از فعالیت هایی که در خانواده انجام می دهیم خاطره می سازیم.

 

  • سارا پورحبیب